Oğuzeli

Oğuzeli Gaziantep’in güneydoğusunda Sacır Suyu kenarında kurulmuş bir ilçedir. İlçe merkezi olmadan önceki ismi Büyükkızılhisar Köyü idi. Bu ismi kırmızı topraklardan yapılan hisar şeklindeki evlerden aldığı sanılmaktadır. Oğuzeli isminin ise üzerinde yaşayan ailelerin geçmişine istinaden verildiği aşikârdır. 14 Şubat 1946 da ilçe olan Oğuzeli’nden 1995 yılında Elbeyli ilçesi ve 23 köy ayrılarak Kilis iline bağlanmıştır. 23 Temmuz 2004 tarihinde Gaziantep’in 3. merkez ilçesi olmuştur. 2024 Adrese Dayalı Nüfus Sistemine göre Oğuzeli'nin nüfusu,  37.027. dir.  Bu nüfusun,  19.148' si  erkek ve 17.879' u  kadından oluşmaktadır. 

Yerleşim yerleri olarak ilçe çok eskidir. İlçemize bağlı Tilbaşar Köyünde bulunan Tilbaşar Kalesinde yapılan kazılarda milattan önce 3000’li yıllara ait kalıntılara rastlanmıştır. İlçe Hitit, Asur, Medler, Persler, Romalılar, Sasaniler, Bizans egemenliğine girmiştir. Hz. Ömer döneminde 639’da Suriye cephesi komutanı Ebu Ubeyde’nin öncü birliği komutanı Ganenoğlu İyaz tarafından bölge İslam egemenliğine girmiştir. Müslümanlarla Bizanslılar arasında sık sık el değiştiren Oğuzeli,  Abbasi devletleri zamanında tamamen İslam toprağı olmuştur.

Türklerin Anadolu’ya gelmesi ile bölge Türk – İslam egemenliğine taşınır. Kısa sürelerle haçlı egemenliğine giren bölge, Selçuklu sultanı I.Mesut zamanında kesin Türk hâkimiyetine girmiştir. 1516 Mercidabık Savaşı için Yavuz Sultan Selim bölgeye gelince Osmanlı hâkimiyetine giren Oğuzeli,  şer-i mahkeme sicillerine  “Kızılhisar-ı Fevkani” olarak geçmiştir. Milli mücadele yıllarında yöre köylerin Fransızlar tarafından işgale uğraması üzerine halk Kuva-i Milliye Birliklerine katılarak bölgenin Türk yurdu olduğunu bir kez daha kanıtlamışlardır.

Gaziantep ilinin 18 km güneyinde yer alan ilçenin doğusunda Nizip, batısında Elbeyli (Kilis), kuzeyinde Şahinbey ve Şehitkamil, güneydoğusunda Karkamış ilçeleri bulunurken güneyinde Suriye ile sınır komşusudur. İlçede önemli tarım arazileri olan ovalar (Tilbeşar, Tüm ve Barak ovaları) bulunmaktadır. Bu ovalar Aynifar deresi üzerine 2006 yılında inşâ edilen ve 20.000 ha alanı sulayabilen Kayacık barajı ile sulanmaktadır. İlçe genel olarak düz bir alan üzerinde kurulmuştur. İlçenin yüzölçümü 526 km² 'dir. Çevresinde çok yüksek dağlar bulunmamaktadır. En önemli yükselti ilçenin doğusunda bulunan Delikli Tepedir (835m) İlçenin denizden yüksekliği ise 740 metredir. Başlıca tarım ürünleri buğday, üzüm, arpa, mercimek, nohut, soğan, sarımsak olup, ayrıca incir, nar, pamuk, mısır, zeytin ve antepfıstığıdır.  İlçenin etrafı bağ ve bahçelerle kaplıdır. Hayvancılıkta, canlı hayvan ticaretine dayalı olarak Büyükbaş besi Çiftlikleri kurulmuştur. Büyükbaş hayvan olarak sığır yetiştiriciliği, küçükbaş olarak koyun-keçi yetiştiriciliği yapılmaktadır. Oğuzeli Belediyesi sınırları içerisinde, 1.000.000 m²  alanda, 1993 yılında kurulmuş Körkün Sanayi Sitesi bulunmaktadır. Oğuzeli'nin Çaybaşı mahallesinde Besi Organize Sanayi Bölgesi, Gaziantep'te hayvancılığın gelişmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur. Türkiye'nin dolmalık patlıcan ve biber kurutmalık ihtiyacının büyük bir bölümü ilçe tarafından karşılanmaktadır. İlçe Gaziantep iline 18 km asfalt devlet yolu ile bağlıdır. İlçeye bağlı tüm yerleşim birimlerine yol yapılmıştır. Köyler yol bakımından oldukça gelişmiştir. Gaziantep Uluslararası Havalimanı ilçe sınırları içinde bulunmakta olup 1976 yılında hizmete girmiştir.

17.yüzyılda yasamış halk şairlerinden Karacaoğlan uzun yıllar ilçemize bağlı köylerde dolaşmış ve şiirlerinde Tilbaşar, İkizkuyu, Sazgın ve Nafak pınarı yörelerini işlemiştir. Şöhreti ilçe sınırlarını aşarak ülkemize mal olmuş Ezo Gelin ilçeye bağlı Dokuzyol (Uruş) Köyünde doğup büyümüştür. İlçede Tilbaşar Kalesi kalıntılarından başka;  Hamzababa, Gaffurbaba, Şıh Bilecan Türbesi ve Selçuklu döneminden kalma Orta Cami minaresi  ve Gaziantep'ten Halep' su göndermek için yapılan Halep Arığı (Kuveyk Su Yolları)  başlıca tarihi ve inanç turizmi yapıları arasındadır.