Nizip

Nizip, Gaziantep' in en büyük ilçesi olup, 1924 yılında yapılan genel idari teşkilatlandırmada Gaziantep iline bağlanmış ve 26 Nisan 1926'da ilçe olmuştur. İlçe Gaziantep il merkezine 45 km mesafede bulunmaktadır. Türkiye dünya arkeoloji tarihi açısından önem taşıyan ve kazı çalışmaları büyük bir heyecanla izlenen Belkıs Zeugma Antik Kenti, Nizip'in 10 km kuzeydoğusunda bulunmaktadır. 2024 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre, nüfusu 151.246' dır. Bu nüfusun, 76.174' ü  erkek ve 75.072' si  kadından oluşmaktadır.

Nizip, tarih öncesi çağlarda da Nizip çayının iki yakasının yabani buğday ve arpa bitki örtüsü ile kaplı olması, çevrede yabani keçisi ve koyunların bulunması yine jeolojik yapısı itibariyle kendiliğinden oluşan mağaraların bulunmasından dolayı yerleşim yeri olarak tercih edilmiştir. Nizip'in önemli yollar üzerinde bulunması, şehrin birçok medeniyet için önemli bir yerleşim yeri olmasını sağlamıştır. Bu medeniyetlerden bazıları; Hititler, Mitaniler, Asurlar, Medler, Makedonya, Roma İmparatorluğu ve Bizanstır. Doğu Roma'ya ait Zeugma, tarih öncesi dönemlerden kalma yapılarıyla ve ismiyle Nizip için büyük bir önem taşımaktadır. Bizans döneminden sonra ise 639 yılında İslam ordusunun, savaş olmaksızın bölgeyi almasıyla Hz. Ömer'in bu bölgeye geldiği bazı kaynaklarda yer almaktadır. Abbasiler devrinde ise bölgeye Türk idareciler atanmıştır. 1516 Mercidabık Savaşı ile Dulkadıroğulları beyliğine son veren Yavuz Sultan Selim, bölgeyi tamamen Osmanlı hâkimiyeti altına almıştır. 29 Haziran 1839'da Osmanlı ordusu ile Mısır valisi Mehmet Ali Paşa arasında meşhur Nizip Savaşı gerçekleşmiştir. Osmanlı Devletine bağlı Mısır valisi Mehmet Ali Paşa ile anlaşmazlığa düşen II. Mahmut Nizip'te yapılan savaşta yenilmiştir. Arap kaynaklarına göre bu savaş "Barak Savaşı" olarak da anılmaktadır. Bu savaşın Nizip'in güney bölgesinde Nizip, Karkamış ve Birecik üçgeni arasında yapıldığı bilinmektedir. Osmanlı kumandanı Mehmet Hafız Paşa bu savaşı yönetmiş, Nizip'in en eski mahallesi olan Hafız Paşa Mahallesi de adını bu komutandan almıştır.

Akdeniz ve karasal iklim özellikleri arasında geçiş bölgesinde yer alan Nizip'te yıllık yağış miktarı 440 mm civarındadır. Yağışın büyük çoğunluğu kış ve ilkbahardadır. Yaz mevsimi tamamen kuraktır. Türkiye'de yaz kuraklığının en fazla olduğu yerlerden biridir. Sıcak ve kurak geçen yazlara karşılık kış mevsimi nispeten soğuk ve yağışlıdır. Yörenin iklim şartlarına bağlı olarak bitki örtüsü bozkır olmakla birlikte, zeytin, antepfıstığı, asma gibi kültür bitkileri de yaygın olarak yetişmektedir. Nizip'te geniş alanda ziraatı yapılan Antepfıstığı, Zeytin, Mercimek, Buğday, Arpa ve Bağcılık faaliyetleri üzerine kurulu çeşitli sanayi kuruluşları ilçeyi ekonomik yönden canlı tutmaktadır. Nizip'te bulunan Hancağız Barajı'nın kurulması ile tarıma büyük katkılar sağlanmıştır. İlçenin ekonomisi genellikle tarım ve tarımsal sanayiye dayalıdır. Tarımsal sanayiye yönelik ürünler; Antepfıstığı, zeytin, pamuk, buğday, ve mercimektir. Zeytinyağı Kontini Tesisler, Fıstık İşleme Tesisleri, Sabun Fabrikaları, Bulgur, Mercimek, Çırçır, Un, Kağıt Ambalaj, Plastik Ayakkabı, İplik ve Halat Fabrikaları vb. gibi imalatçıların yanında küçük sanayi sitesinde 538 adet işletme bulunmaktadır. İlçede büyük ve küçük baş hayvan besiciliği yapılmaktadır. İlçenin kuzey köylerinin geçim kaynağı hayvancılık üzerinedir.

İlçenin en önemli kültürel miras eserleri arasında MS. 2 yy' a tarihlenen ve sanat değeri yüksek mozaikleri ile ünlü Zeugma Antik Kenti, Rumkale, Sabunhane ve Fevkani Kilisesi ve Çarşı Cami yer almaktadır.