Gaziantep Kalesi

Kale, tarihi MO 4000 yılına kadar uzanan Eski Tunç çağına tarihlenen bir höyük üzerine inşa edilmiştir. İlk olarak Roma hakimiyeti döneminde 1.yy'ın sonlarında kuzey köşedeki burcunun, bir karakol işlevi amacıyla yapıldığı düşünülmektedir. MS VI. Yüzyılda askeri açıdan öneminin artması üzerine, Bizans Imparatoru 1.Justinyanus (M.S.527-565) tarafından Gaziantep Kalesi inşa edilmiştir. Zaman içerisinde bölgeyi ele geçiren devletler tarafından kaleye bir takım ilaveler yapılmıştır. Özellikle 1481 yılında Mısır Sultanı Kayıtbay tarafından kale ikinci defa elden geçirilmiştir. Ana kapı üzerinde yer alan kitabeden anlaşıldığına göre, ana kapı ve kule köprüsünün iki yanındaki kuleler Osmanlı Imparatorluğu döneminde Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1557 yılında yeniden yaptınimıştır. Ayrıca kale üzerinde Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntılar ve Memlük, Dulkadiroğulları ve Osmanlı hükümdarları tarafından tamir edildiğine dair kitabeler de bulunmaktadır. Kale 100 metre çapında ve çevresi 1200 metre uzunluğunda düzgün olmayan bir daire formundadır. Kale bedenleri üzerinde 12 adet kule yer almakta olup, dört tanesi farklı padişah ve emirler tarafından inşa edilmiştir. Kalenin çevresinde hendek bulunmaktaydı ve kaleye geçiş bir köprü ile sağlanıyordu. Fakat bu yapılar günümüze ulaşamamıştır. Kalenin ana kapısından girince kalenin iç kesimlerine ve üstüne doğru açılan iki yol vardır. Sola açılan yoldan kalenin üst kasımlarına ulaşmaktadır. Asıl kale kapısından devam edilerek ulaşılan yoldan galeri, dehliz, kale odalan ve acı-tatlı su kaynaklanına ulaşılmaktadır. Evliya Çelebi, kalede iki hamam, bir mescit, yirmi adet ev ve bir kale dizdarının evinin olduğundan bahsetmektedir. Gaziantep Müzesi yaptığı kazı çalışmalarında, bahsedilen iki adet hamam ve bir mescidi meydana çıkarmıştır. Ayrıca, 140m, uzunluğunda galeri (seyirdim yolu) temizlenerek, ryklandırılıp, ziyarete açılmıştır. Gaziantep Müzesi, kalenin güney eteğinde, Ankara Üniversitesi, Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Arkeoloji bölümüyle katılımlı kazı çalışmaları yapmaktadır. Kale ziyarete açıktır. Tüm bu yapılan ve yapılacak olan çalışmalarla Gaziantep turizmine kazandırılan Gaziantep Kalesi 2009 yılında Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından İstiklal Savaşı’nda kahramanca verilen mücadelenin anlatıldığı “Kahramanlık Panorama Müzesi” olarak hizmete açılmıştır.